Mezopotamya Sanatına
II. Mezopotamya Sanatı
III. Mezopotamya Sanatının Özellikleri
IV. Mezopotamya Sanatındaki Başlıca Temalar
V. Mezopotamya Sanatında Kullanılan Malzemeler ve Teknikler
VI. Mühim Mezopotamya Sanatçıları
VII. Başlıca Mezopotamya Sanat Eserleri
VIII. Mezopotamya Sanatının Sonraki Sanat Üstündeki Tesiri
IX. Mezopotamya Sanatını Nerede Görebilirsiniz?
Merak edilenler
| Mezopotamya sanatı | Mezopotamya tanrıları ve tanrıçaları |
|---|---|
| Mezopotamya sanatı, günümüzde Irak sınırları içinde kalan Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgede gelişen Mezopotamya’nın kadim kültürlerinin sanatıdır. | Mezopotamya panteonu oldukca geniş ve karmaşıktı; naturel dünyanın ve insan deneyiminin bütün yanlarını temsil eden allah ve tanrıçaları içeriyordu. |
| Mezopotamya sanatı geometrik şekillerin, stilize figürlerin ve canlı renklerin kullanımıyla karakterize edilir. | İlahi dioramalar, Mezopotamya panteonundaki allah ve tanrıçaları tasvir eden bir tür Mezopotamya sanatıdır. |
| Antik sanat, Ortaçağ öncesi medeniyetlerin sanatıdır. | Sümer sanatı, Mezopotamya’nın en eski uygarlıklarından kabul edilen Sümer uygarlığının sanatıdır. |
| Mezopotamya sanatının özellikleri şunlardır: | Sümer sanatının özellikleri şunlardır: |
|
|
II. Mezopotamya Sanatı
Mezopotamya sanatı, günümüz Irak, Suriye ve Türkiye’sinde Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgede gelişen Mezopotamya’nın antik medeniyetlerinin sanatıdır. En eski Mezopotamya sanatı, MÖ 6000 civarına, Neolitik döneme kadar uzanır. En meşhur Mezopotamya sanatı, MÖ 3000 ile 500 içinde gelişen Sümer, Akad, Babil ve Asur imparatorluklarındandır.
Mezopotamya sanatı, varlıklı sembolizmi ve naturel formların kullanımıyla karakterize edilir. Mezopotamya sanatındaki en yaygın motifler hayvanlar, bitkiler ve geometrik şekillerdir. Mezopotamya sanatçıları ek olarak kil, taş, metal ve ahşap benzer biçimde muhtelif malzemeler kullanmışlardır.
Mezopotamya sanatı, dini ritüeller, siyasal propaganda ve cenaze törenleri benzer biçimde muhtelif amaçlar için kullanılmıştır. En meşhur Mezopotamya sanat eserleri, Akad hükümdarı Naram-Sin’in kocaman heykelleri, Babil’in zigguratları ve Asur kralı Asurbanipal’in kabartmalarıdır.
Mezopotamya sanatı, Mısırlılar, Yunanlılar ve Romalılar da dahil olmak suretiyle sonraki medeniyetlerin sanatı üstünde derin bir etkiye sahipti. Mezopotamya sanatı, dünyanın sanatla alakalı mirasının büyüleyici ve mühim bir parçasıdır.
III. Mezopotamya Sanatının Özellikleri
Mezopotamya sanatı geometrik şekiller, stilize figürler ve canlı renkler kullanımıyla karakterize edilir. Mezopotamya sanatı çoğu zaman iki döneme ayrılır: Erken Hanedan Süreci (MÖ 2900-23) ve Akad Süreci (MÖ 2350-21). Erken Hanedan Süreci sanatı geometrik şekiller ve stilize figürler kullanımıyla karakterize edilir. Akad Süreci sanatı daha realist figürler ve daha kompleks kompozisyonlar kullanımıyla karakterize edilir.
Mezopotamya sanatındaki en yaygın temalardan bazıları dini ritüeller, cenk ve avcılıktır. Mezopotamya sanatı çoğu zaman Mezopotamya panteonunun tanrılarını ve tanrıçalarını yüceltmek ve Mezopotamya krallarının askeri zaferlerini kutlamak için kullanılırdı. Mezopotamya sanatı ek olarak avcılığın soylu ve prestijli bir aktivite olarak kabul edilmesi sebebiyle çoğunlukla av sahneleri tasvir ederdi.
Mezopotamya sanatı kil, taş, metal ve ahşap benzer biçimde muhtelif malzemeler kullanılarak yaratılmıştır. Kil, Mezopotamya sanatında kullanılan en yaygın malzemeydi şu sebeple kolayca erişilebilirdi ve değişik şekillere kolayca kalıplanabilirdi. Taş da Mezopotamya sanatında kullanılırdı sadece kilden daha zor işlenirdi. Metal, Mezopotamya sanatında kullanılırdı sadece yalnızca allah ve tanrıça heykelleri benzer biçimde en prestijli nesneler için kullanılırdı. Ahşap, Mezopotamya sanatında kullanılırdı sadece kil yahut taş kadar dayanıklı değildi ve bundan dolayı ahşap sanatının oldukca azca örneği günümüze ulaşmıştır.
Mezopotamya sanatı, Mezopotamya’nın kompleks ve canlı kültürünü yansıtan varlıklı ve muhtelif bir gelenektir. Mezopotamya sanatı, sonraki sanat gelenekleri üstünde derin bir etkiye haiz olmuştur ve tesiri antik Mısır, Yunan ve Roma sanatında görülebilir.
IV. Mezopotamya Sanatındaki Başlıca Temalar
Mezopotamya sanatındaki başlıca temalar şunlardır:
- Dini inançlar
- Kraliyet ve güç
- Günlük hayat
- Cenk
- Hayvanlar
- Tabiat
Mezopotamya sanatçıları bu temaları çoğunlukla muhtelif araç-gereç ve teknikler kullanarak realist yahut stilize bir halde resmetmişlerdir.
V. Mezopotamya Sanatında Kullanılan Malzemeler ve Teknikler
Mezopotamyalı sanatçılar, taş, kil, metal ve ahşap benzer biçimde muhtelif malzemeler kullanarak sanat eserlerini yarattılar. Ek olarak oyma, modelleme ve kakma benzer biçimde muhtelif teknikler kullandılar.
Taş, Mezopotamya sanatında kullanılan en yaygın malzemelerden bir tanesiydi. Heykeller, kabartmalar ve mimari elemanlar yaratmak için kullanılırdı. En yaygın kullanılan taşlar kireç taşı, kum taşı ve alçı taşıydı.
Kil, Mezopotamya sanatı için bir öteki mühim malzemeydi. Heykeller, çanak çömlekler ve mühürler yaratmak için kullanılırdı. Mezopotamya sanatçıları kil ile çalışmak için kalıplama, modelleme ve pişirme benzer biçimde muhtelif teknikler kullandılar.
Metal, Mezopotamya sanatında da kullanılıyordu. Altın, gümüş, bakır ve bronz, mücevher, kap ve tabanca yapımında kullanılıyordu. Mezopotamya sanatçıları, döküm, çekiçleme ve gravür benzer biçimde muhtelif teknikler kullanarak metalle çalışıyordu.
Ahşap, Mezopotamya sanatı için kullanılan bir öteki malzemeydi. Mobilya, müzik aletleri ve silahlar yaratmak için kullanılırdı. Mezopotamya sanatçıları, oyma, kakma ve boyama benzer biçimde ahşapla çalışmak için muhtelif teknikler kullandılar.
Mezopotamyalı sanatçılar sanat eserlerini yaratmak için fildişi, kemik ve kabuk benzer biçimde muhtelif öteki malzemeleri de kullandılar. Ek olarak bu malzemelerle çalışmak için oyma, kakma ve boyama benzer biçimde muhtelif teknikler kullandılar.
VI. Mühim Mezopotamya Sanatçıları
Aşağıda Mezopotamya’nın en mühim sanatçılarından bazılarının sıralaması yer verilmiştir:
- Lagaşlı Gudea (MÖ 2144-2124 civarı)
- Akad’lı Naram-Sin (M.Ö. 2254-2218 civarı)
- Akadlı Sargon (M.Ö. 2334-2279 civarı)
- Babil Hammurabi (M.Ö. 1792-17 civarı)
- Asur Kralı Asurbanipal (M.Ö. 668-627 civarı)
Bu sanatçılar, Gudea heykelleri, Naram-Sin stela, Sargon silindir mührü, Hammurabi kanunları ve Asurbanipal kütüphanesi de dahil olmak suretiyle Mezopotamya tarihinin en ikonik sanat eserlerinden kimilerini yaratmaktan sorumluydu. Eserleri, daha sonraki sanat ve kültür üstünde derin bir etkiye haiz olmuştur ve bugün hala incelenmeye ve beğenilmeye devam etmektedir.
VII. Başlıca Mezopotamya Sanat Eserleri
Aşağıda Mezopotamya’nın en mühim sanat eserlerinden bazılarının tarihleri ve bölgeleri listelenmiştir:
* Ur Standardı (MÖ 2600-2500 civarı): Cenk ve zafer sahnelerini tasvir eden kabartmalarla süslenmiş büyük bir ahşap kutu. Şu anda Londra’daki British Museum’da sergilenmektedir.
* İştar Kapısı (M.Ö. 5 civarı): Babil şehrinin girişine inşa edilmiş anıtsal bir kapı evi. Şu anda Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde tekrar inşa ediliyor.
* Babil’in Asma Bahçeleri (M.Ö. 600 civarı): Antik Dünyanın Yedi Harikasından biri. Bahçeler artık mevcut değil, sadece Babil’de Fırat Nehri kıyısında yer aldığına inanılıyor.
* Hammurabi Kanunları (MÖ 17 civarı): Antik Babil İmparatorluğu’nu yöneten bir takım yasanın yazılı olduğu bir taş stel. Stel şu anda Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.
* Sümer Kral Sıralaması (M.Ö. 2 civarı): Sümer hükümdarlarının adlarını listeleyen bir kil tablet. Tablet şu anda Philadelphia’daki Pennsylvania Üniversitesi Arkeoloji ve Insanbilim Müzesi’nde bulunmaktadır.
VIII. Mezopotamya Sanatının Sonraki Sanat Üstündeki Tesiri
Mezopotamya sanatı, bilhassa heykel, mimari ve fotoğraf alanlarında, sonraki sanat üstünde derin bir etkiye sahipti. Asur krallarının kocaman heykelleri benzer biçimde Mezopotamya’nın anıtsal heykelleri, sonraki kültürler tarafınca öykünmek edildi ve Mezopotamya’nın zigguratları, Mısır piramitleri ve Hindistan tapınakları için esin kaynağı oldu. Mezopotamya’nın günlük hayattan sahneleri sanatta tasvir etme geleneği, sonraki kültürleri de etkiledi ve antik Yunan ve Roma resimlerinde görülebilir.
Mezopotamya sanatının dini sanat üstünde de mühim bir tesiri olmuştur. Mezopotamya’nın allah ve tanrıçalarının imgeleri daha sonraki kültürler tarafınca benimsenmiştir ve Mezopotamya’nın diğer dünya terimi Mısır, Yunanistan ve Roma’daki dini sanatın gelişimini etkilemiştir.
Mezopotamya sanatının tesirleri dünyanın her yerinde görülmekte ve günümüzde de sanatçılara esin kaynağı olmaya devam etmektedir.
Mezopotamya sanatı dünyanın dört bir tarafındaki müzelerde ve arkeolojik alanlarda bulunabilir. En dikkat cazibeli Mezopotamya sanatı koleksiyonlarından bazıları şu kurumlarda bulunabilir:
* Londra’daki British Museum
* Paris’teki Louvre
* New York City’deki Metropolitan Sanat Müzesi
* Berlin’deki Pergamon Müzesi
* Chicago Üniversitesi’ndeki Şark Enstitüsü Müzesi
* Berlin’deki Vorderasian Müzesi
* Bağdat’taki Irak Milli Müzesi
Bu büyük koleksiyonlara ayrıca, Mezopotamya sanatına ev sahipliği icra eden birçok ufak müze ve arkeolojik alan da bulunmaktadır. Bu kurumlar İran, Irak, Suriye, Türkiye ve Ürdün benzer biçimde ülkelerde bulunabilir.
S: Mezopotamya sanatı nelerdir?
A: Mezopotamya sanatı, günümüzde Irak sınırları içerisinde kalan Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgede gelişen Mezopotamya’nın kadim medeniyetlerinin sanatıdır.
S: Mezopotamya sanatının birtakım özellikleri nedir?
A: Mezopotamya sanatı geometrik şekillerin kullanması, anlatıma ehemmiyet verilmesi ve sembolizmin kullanılmasıyla karakterize edilir.
S: Mezopotamya sanatındaki başlıca temalar nedir?
A: Mezopotamya sanatındaki başlıca temalar içinde allah ve tanrıçalara tapınma, kral ve kraliçelerin tasviri ve günlük hayatın tasviri yer alır.