II. Senfoni nelerdir?
III. Senfoni
IV. Değişik senfoni türleri
V. Senfoni orkestrası
VI. Şefin görevi
VII. Bir senfoninin unsurları
VIII. Bir senfoninin biçimi ve yapısı
IX. Bir senfoninin analizi
Merak edilenler
| Eleştiri | Geri bildirim |
|---|---|
| Bir sanat, edebiyat, müzik vb. eserinin eleştirel değerlendirmesi. | Çoğu zaman bir ferdin çalışmasını geliştirme amacıyla meydana getirilen informasyon yahut yorumlar. |
| Pozitif yahut negatif olabilir. | Pozitif yahut negatif olabilir. |
| Yapıcı yahut yıkıcı olabilir. | Yapıcı ve destek olmalı. |
| Vermek ve almak zor olabilir. | Vermek ve almak zor olabilir, sadece gelişme için gereklidir. |
| Ahenk | Müzik | Senfoni |
|---|---|---|
| Hoş bir tesir yaratmak için iki yahut daha çok müzik notasının aynı anda bir araya getirilmesi. | Ortamı zamanla düzenlenmiş ses olan bir sanat formu. | Orkestra için çoğu zaman dört bölümden oluşan büyük ölçekli müzik bestesi. |
| Güzel ve etkisi altına alan bir müzik parçası yaratmak için gereklidir. | Oldukca muhtelif duygu ve düşünceleri anlatım etmek için kullanılabilir. | Müziğin en mühim ve kompleks formlarından biridir. |
| Başarılması zor olabilir. | Her yaştan ve her kültürden insanoğlunun keyifle tüketebileceği bir lezzet. | İletişim ve anlatım için kuvvetli bir çalgı olabilir. |
| Güzel ve etkisi altına alan müzik yaratmak isteyen her şarkıcı için eğer olmazsa olmazdır. | İnsanları bir araya getirebilen evrensel bir dildir. | Dünya genelinde insanlara esin vermeye ve onları harekete geçirmeye idame eden zamansız bir sanat biçimidir. |
II. Senfoni nelerdir?
Senfoni, orkestra için büyük ölçekli bir müzik bestesidir, çoğu zaman dört bölümden doğar. “Senfoni” kavramı, “armoni” anlamına gelen Yunanca “symphonia” kelimesinden gelir. Senfoniler çoğu zaman sonat formunda yazılır ve her bölümün kendine has bir karakteri vardır. İlk bölüm çoğu zaman süratli tempodadır, ikinci bölüm yavaş tempodadır, üçüncü bölüm minuet yahut scherzo’dur ve dördüncü bölüm süratli tempodadır.
Senfoniler, Mozart, Beethoven, Brahms ve Mahler benzer biçimde tarihin en büyük bestecilerinden bazıları tarafınca bestelenmiştir. Bunlar, şimdiye kadar yazılmış en mühim ve müessir müzik eserlerinden bazıları olarak kabul edilir.
III. Senfoni
Senfoni, kökenleri 17. yüzyıla dayanan nispeten genç bir müzik biçimidir. İlk senfoniler Claudio Monteverdi ve Giovanni Battista Lully benzer biçimde İtalyan besteciler tarafınca yazılmıştır. Bu erken senfoniler tipik olarak kısa ve karakter olarak hafifti ve çoğunlukla opera yahut oyunların perdeleri arasındaki aralar olarak kullanılırdı.
18. yüzyılda senfoni daha kompleks ve ciddi bir müzik biçimine dönüşmeye başladı. Johann Sebastian Bach, George Frideric Handel ve Wolfgang Amadeus Mozart benzer biçimde besteciler, seleflerinden daha uzun ve daha iddialı senfoniler yazdılar. Bu senfoniler çoğu zaman sevinç ve kutlamadan keder ve umutsuzluğa kadar geniş bir duygu yelpazesini anlatım etmek için kullanıldı.
19. yüzyılda senfoni daha da gelişti. Ludwig van Beethoven, Franz Schubert ve Johannes Brahms benzer biçimde besteciler, önceki yüzyıldakilerden daha uzun ve daha kompleks senfoniler yazdılar. Bu senfoniler çoğu zaman felsefi ve toplumsal temaları keşfetmek için kullanıldı ve senfoninin klasik müziğin en mühim formlarından biri olarak yerleşmesine destek oldular.
20. yüzyılda senfoni evrimleşmeye devam etti. Igor Stravinsky, Arnold Schoenberg ve Dmitri Shostakovich benzer biçimde besteciler çoğu zaman deneysel ve zorlayıcı senfoniler yazdılar. Bu senfoniler senfonik müzikte olası olduğu kabul edilen şeylerin sınırlarını zorladı ve formun taze ve ilgili kalmasına destek oldular.
Senfoni günümüzde hala popüler ve mühim bir klasik müzik biçimidir. Besteciler yeni senfoniler yazmaya devam ediyor ve bu eserler çoğu zaman dünyanın dört bir tarafındaki büyük orkestralar tarafınca icra ediliyor. Senfoni, müziğin kompleks duyguları ve fikirleri iletme gücünün bir kanıtıdır ve gelecek yıllarda da keyifle dinlenecek bir biçimdir.
IV. Değişik senfoni türleri
Senfoniler, enstrümantasyonlarına, tarzlarına yahut biçimlerine nazaran değişik türlere ayrılabilir. En yaygın senfoni türlerinden bazıları şunlardır:
- Klasik senfoni
- Duygusal senfoni
- Çağdaş senfoni
- Konser uvertürü
- Senfonik şiir
- Senfoni-fantezi
- Senfoni-konçerto
- Senfoni-bale
- Senfoni-opera
Her senfoni türünün kendine has benzersiz özellikleri ve nitelikleri vardır. Örnek olarak, klasik senfoniler çoğu zaman dört bölümden oluşurken, duygusal senfoniler çoğu zaman beş yahut daha çok bölümden doğar. Çağdaş senfoniler şekil ve yapı olarak daha deneysel olabilir ve caz yahut rock benzer biçimde öteki müzik türlerinin öğelerini içerebilir.
Bir senfoninin enstrümantasyonu da büyük seviyede değişebilir. Klasik bir senfoni çoğu zaman yaylılar, üflemeli çalgılar, bakır üflemeliler ve vurmalı çalgılar dahil olmak suretiyle fazlaca muhtelif enstrümanlara haiz büyük bir orkestra ihtiva eder. Duygusal senfoniler çoğu zaman klasik senfonilerden daha çok sayıda enstrüman ihtiva eder ve arp yahut çelesta benzer biçimde olağan dışı enstrümanlar da içerebilir. Çağdaş senfoniler daha ufak bir toplum için bestelenebilir yahut hatta solo bir enstrüman yahut ufak bir enstrüman grubu için yazılabilir.
Bir senfoninin stili de büyük seviyede değişebilir. Klasik senfoniler çoğu zaman resmi, yapılandırılmış bir stilde yazılırken, duygusal senfoniler çoğu zaman daha romantik ve anlatım edicidir. Çağdaş senfoniler yoldam olarak daha deneysel olabilir ve caz yahut rock benzer biçimde öteki müzik türlerinin öğelerini içerebilir.
Senfoni orkestrası
Senfoni orkestrası, çoğu zaman dört bölümden oluşan büyük bir şarkıcı topluluğudur: yaylılar, üflemeliler, bakır üflemeliler ve vurmalılar. Orkestranın boyutu değişebilir, sadece çoğu zaman ortalama 80 şarkıcı arasındadır.
Yaylı çalgılar kısmı orkestranın en büyük bölümüdür ve kemanlar, viyolalar, çellolar ve kontrbaslardan doğar. Üflemeli çalgılar kısmı flütler, obualar, klarnetler ve fagotlardan doğar. Bakır üflemeli çalgılar kısmı trompetlerden, trombonlardan ve tubalardan doğar. Vurmalı çalgılar kısmı timpani, ziller, davullar ve öteki vurmalı çalgılardan doğar.
Senfoni orkestrası, klasikten caza ve popa kadar fazlaca muhtelif müzik çalabilen fazlaca yönlü bir topluluktur. Senfonik müzikte kullanılan en yaygın orkestra türüdür ve film müziği, tv müziği ve tiyatro müziği benzer biçimde öteki türlerde de kullanılır.
VI. Şefin görevi
Şef, orkestrayı performansta yöneten kişidir. Tempoyu ayarlamak, müziği yorumlamak ve orkestranın ahenkli bir ünite olarak beraber çalmasını sağlamaktan sorumludurlar. Şef ek olarak bestecinin niyetlerini orkestraya ve seyirciye iletmede dirimsel bir rol oynar.
Şefin görevi hem müzikal bununla birlikte sanatsaldır. Şeflik ettikleri müzik hakkındaki derin bir anlayışa haiz olmalı ve bu anlayışı orkestraya iletebilme kabiliyetine haiz olmalıdır. Ek olarak orkestranın ihtiras ve ifadeyle çalması için esin verebilmelidir.
Şef, çoğunlukla orkestranın “yüzü” olarak görülür ve seyircilerle ilişki kurmada ve orkestranın çalışmalarını tanıtmada mühim bir rol oynar.
VII. Bir senfoninin unsurları
Senfoni, orkestra için çoğu zaman dört bölümden oluşan büyük ölçekli bir müzik bestesidir. Senfoninin unsurları şunlardır:
- Temalar: Bir senfoninin ana müzik fikirlerine temalar denir. Temalar bir kısımda tanıtılabilir ve sonraki bölümlerde geliştirilebilir yahut değiştirilebilir.
- Geliştirme: Bir senfoninin geliştirme kısmı, temaların keşfedildiği ve dönüştürüldüğü yerdir. Bu, temaların tonunu, temposunu yahut enstrümantasyonunu değiştirmeyi içerebilir.
- Brifing verme: Bir senfoninin brifing verme kısmı, temaları, tanıtıldıkları sırası ile, sergiden geri getirir.
- Coda: Coda, bir senfoninin son bölümüdür. Çoğu zaman eseri muzaffer yahut coşkulu bir sonuca ulaştırır.
Bir senfoninin unsurları tutarlı ve birleşik bir müzik yapısı yaratmak için kullanılır. Temalar, büyüme, tekrarlama ve koda, ileriye doğru bir ivme ve çözüm duygusu yaratmak için beraber çalışır. Senfoni kompleks ve sıkıntılı bir müzik biçimidir, sadece hem de kuvvetli ve anlatım edicidir.
Bir senfoninin biçimi ve yapısı
Senfoni, orkestra için büyük ölçekli bir müzik bestesidir, çoğu zaman dört bölümden doğar. Dört bölüm çoğu zaman şu sırası ile çalınır:
- Allegro con brio (süratli ve canlı)
- Andante (yavaş ve lirik)
- Scherzo (canlı, scherzo benzeri bir hareket)
- Allegro (süratli ve muzaffer)
İlk bölüm çoğu zaman en mühim ve en mühim olanıdır ve tipik olarak senfoninin ana temalarını belirler. İkinci bölüm çoğu zaman daha yavaş ve daha liriktir ve birinci parçaya bir kontrast sağlar. Üçüncü bölüm çoğu zaman bir scherzo’dur, canlı, scherzo benzeri bir bölüm. Dördüncü bölüm çoğu zaman süratli ve muzaffer bir finaldir.
Bir senfoninin biçimi ve yapısı değişebilir, sadece dört bölümlü yapı en yaygın olanıdır. Öteki yaygın biçimler içinde üç bölümlü senfoni, beş bölümlü senfoni ve altı bölümlü senfoni bulunur.
Senfoni, klasik müziğin en mühim ve kalıcı formlarından biridir. Mozart, Beethoven, Brahms ve Mahler benzer biçimde tarihin en büyük bestecilerinden bazıları tarafınca bestelenmiştir. Senfoni, günümüzde de popüler bir müzikal anlatım biçimi olmaya devam etmektedir ve dünyanın dört bir tarafındaki dinleyiciler tarafınca beğenilmektedir.
IX. Bir senfoninin analizi
Bir senfoninin analizi kompleks ve sıkıntılı bir vazife olabilir, sadece hem de ödüllendirici de olabilir. Bir senfoniyi bileşenlerine ayırarak, onun yapısı, biçimi ve anlamı hakkındaki daha derin bir seka kazanabiliriz.
Bir senfoniyi çözümleme etmenin birçok değişik yolu vardır, sadece birtakım yaygın yaklaşımlar şunlardır:
Biçimsel çözümleme: Bu yaklaşım senfoninin genel yapısına odaklanır, değişik bölümleri ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini belirler.
Tematik çözümleme: Bu yaklaşım, senfoni süresince temaların gelişimine, kökenlerinin ve dönüşümlerinin izlenmesine odaklanır.
Harmonik çözümleme: Bu yaklaşım senfonide armoninin kullanımına odaklanır ve akorların ve tonların tansiyon ve rehavet yaratmak için iyi mi kullanıldığını araştırır.
Enstrüman analizi: Bu yaklaşım, bireysel enstrümanlara ve bunların senfoninin genel sesine iyi mi katkıda bulunduğuna odaklanır.
Bu değişik yaklaşımları bir araya getirerek, bir senfoninin altta yatan yapısını, biçimini ve anlamını ortaya koyan kapsamlı bir çözümleme yaratabiliriz.
Beethoven’ın Beşinci Senfonisi’nin birinci bölümünün misal bir analizi şöyledir:
Biçimsel çözümleme: Beşinci Senfoni’nin birinci kısmı sonat formundadır ve üç ana bölümden doğar: Ekspozisyon, Büyüme ve Brifing verme.
Tematik çözümleme: Bölümün ana teması ilk dört notada tanıtılır: “da-da-da-dum.” Bu tema sonrasında bölüm süresince geliştirilir, değişik tonlarda ve değişik varyasyonlarla ortaya menfaat.
Harmonik çözümleme: Hareketin armonisi, bir tondan diğerine geçen bir takım modülasyona dayanır. Bu modülasyonlar, kromatizm kullanımıyla artan bir tansiyon ve rehavet hissi yaratır.
Enstrüman analizi: Orkestranın enstrümanları muhtelif dokular ve renkler yaratmak için kullanılır. Yaylılar sesin temelini oluştururken, üflemeli çalgılar ve bakır üflemeliler parlaklık ve ışıltı katar. Timpani, hareketin mühim bir rolünü oynayarak ritmik ve acıklı vurgu sağlar.
Bu çözümleme, bir senfoniyi çözümleme etmenin birçok yoluna dair kısa bir genel bakıştır. Bir senfoninin değişik unsurlarına daha yakından bakarak, onun yapısı, biçimi ve anlamı hakkındaki daha derin bir seka kazanabiliriz.
S: Senfoni ile konçerto arasındaki ayrım nelerdir?
A: Senfoni, orkestra için çoğu zaman dört bölümden oluşan büyük ölçekli bir müzik bestesidir. Konçerto, orkestra eşliğinde solo bir enstrüman yahut enstrüman grubu için bir müzik parçasıdır.
S: Senfonilerin değişik türleri nedir?
A: Senfonilerin birçok değişik türü vardır, sadece en yaygın olanlarından bazıları şunlardır:
* Klasik Senfoni: 18. yüzyılda popüler olan bu senfoni türü, bayağı melodilerin, net formların ve dengeli orkestrasyonun kullanımıyla karakterize edilir.
* Duygusal Senfoni: Bu senfoni türü 19. yüzyılda popülerdi ve daha kompleks melodilerin, daha büyük orkestraların ve daha çok romantik ifadenin kullanılmasıyla karakterize edilir.
* Çağdaş Senfoni: Bu senfoni türü, yeni teknikler ve sesler kullanılması, değişik müzik stilleri ve biçimlerinin araştırılması ile karakterize edilir.
S: Bir senfoni yazmak ne kadar süre alır?
A: Bu probleminin tek bir cevabı yoktur, bundan dolayı bir senfoni yazmanın ne kadar süre alacağı besteciye ve eserin kendisine bağlı olarak büyük seviyede değişebilir. Sadece tipik bir senfoninin tamamlanması birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.