Ortaçağ el yazmaları, çoğu zaman altın ve öteki parlak renklerde çizimlerle süslenmiş, aydınlatılmış el yazmalarıdır. Bu çizimler çoğu zaman sanatçı olarak da eğitilmiş yazıcılar tarafınca yaratılırdı. İlham perileri, Yunan mitolojisinde sanat ve bilimlerde yaratıcılığa esin verdiği söylenen bir öbek hanımefendi tanrıydı. Ortaçağ el yazmalarında, esin perileri çoğu zaman değişik yaratıcılık çeşitleriyle ilişkilendirilen güzel hanımefendiler olarak tasvir edilirdi.
Ortaçağ el yazmaları nedir?
Ortaçağ el yazmaları, Avrupa tarihinin 5. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar devam eden bir periyodu olan Orta Asır’da yazılmış ve aydınlatılmış kitaplardır. Bu el yazmaları çoğu zaman, yazmaya müsait hale getirmek için işlenmiş bir hayvan derisi türü olan parşömen üstüne yazılmıştır. El yazmalarının metni, Karolenj minüskül, Gotik makale ve kara harf dahil olmak suretiyle muhtelif yazılarla yazılmıştır.
Ortaçağ el yazmalarının önemi
Ortaçağ el yazmaları birçok nedenden ötürü önemlidir. Ortaçağ’ın zamanı, kültürü ve sanatı ile alakalı kıymetli bir informasyon kaynağıdırlar. Ek olarak bu zamanda yaşamış insanların inançları ve değerleri ile alakalı da düşünce verirler. Ek olarak, ortaçağ el yazmaları her yaştan insanoğlunun zevk alabileceği güzel sanat eserleridir.
Ortaçağ el yazması esin perileri
İlham perileri, Yunan mitolojisinde sanat ve bilimlerde yaratıcılığa esin verdiği söylenen dokuz hanımefendi tanrıdan oluşan bir gruptu. Ortaçağ el yazmalarında, esin perileri çoğu zaman değişik yaratıcılık çeşitleriyle ilişkilendirilen güzel hanımefendiler olarak tasvir edilmiştir. Mesela, Calliope epik şiirin esin perisiydi, Clio tarih esin perisiydi, Erato lirik şiirin esin perisiydi, Euterpe müzik esin perisiydi, Melpomene trajedinin esin perisiydi, Terpsichore dans esin perisiydi, Thalia güldürü esin perisiydi, Urania astronomi esin perisiydi ve Polyhymnia mukaddes şiirin esin perisiydi.
Ortaçağ el yazmalarının sanat ve edebiyat üstündeki tesiri
İlham perileri, ortaçağ sanatı ve edebiyatında popüler bir mevzudu. Çoğu zaman resimlerde, heykellerde ve öteki sanat eserlerinde tasvir edilirlerdi. Ek olarak şiirlerde, oyunlarda ve öteki yazınsal eserlerde de onlardan bahsedilirdi. İlham perileri, yaratıcılık ve esin idealini temsil ederdi ve esin arayan sanatçılar ve yazarlar tarafınca çoğunlukla çağrılırdı.
Ortaçağ el yazmalarının korunması
Yüzyıllar süresince birçok ortaçağ el yazması kaybolmuştur. Sadece, oldukca sayıda el yazması günümüze ulaşmıştır ve şu anda dünyanın dört bir tarafındaki kütüphanelerde ve müzelerde bulunmaktadır. Bu el yazmaları, Orta Asır’ın tarihini, kültürünü ve sanatını incelemekle ilgilenen akademisyenler ve araştırmacılar için kıymetli bir kaynaktır.
Ortaçağ el yazmaları nerede bulunur?
Ortaçağ el yazmaları dünyanın dört bir tarafındaki kütüphanelerde ve müzelerde bulunabilir. Ortaçağ el yazmalarının en mühim koleksiyonlarından bazıları British Library, Bibliothèque Nationale de France, Vatican Library ve Bodleian Library’de bulunur.
Ortaçağ el yazmaları iyi mi okunması mümkün
Ortaçağ el yazmalarını okumak zor olabilir bu sebeple muhtelif yazılarla yazılmışlardır ve çoğunlukla kısaltmalar ihtiva ederler. Sadece, ortaçağ el yazmalarını iyi mi okuyacağınızı öğrenmenize destek olabilecek bir takım kaynak mevcuttur. Bu kaynaklardan bazıları kitaplar, çevrimiçi eğitimler ve kurslardır.
Mevzuyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular
S: Ortaçağ’a ilişik en meşhur el yazmaları hangileridir?
A: Ortaçağa ilişik en meşhur el yazmaları içinde Codex Amiatinus, Kells Kitabı, Lindisfarne İncili ve Voynich El Yazması yer alır.
S: Ortaçağ el yazmalarını çevrimiçi olarak nerede bulabilirim?
A: Ortaçağ’a ilişik pek oldukca el yazması esere İnternet Arşivi ve öteki dijital kütüphaneler vasıtasıyla çevrimiçi olarak ulaşılabilir.
S: Ortaçağ el yazmaları ile alakalı daha çok informasyon iyi mi edinebilirim?
A: Ortaçağ el yazmaları ile alakalı daha çok informasyon edinmenize destek olabilecek bir takım kaynak mevcuttur. Bu kaynaklardan bazıları kitaplar, çevrimiçi eğitimler ve kurslardır.
Ortaçağ el yazmaları, tarih, kültür ve uygarlık ile alakalı kıymetli bir informasyon deposudur.
| Tenvir | Ortaçağ Elyazması | İlham perisi | Ilham | Görsel Sanat Özellikleri |
|---|---|---|---|---|
| Bir fotoğraf yahut dekorasyon | El yazısıyla yazılmış bir kitap | Bir karı figürü | Yaratıcılığın deposu | Altın yaprak, canlı renkler, kompleks detaylar |
| Dini metinleri resimlemek için kullanılır | Rahipler ve din bilginleri tarafınca üretilmiştir | Muhtelif tanrıçaları temsil eder | Dini, laik yahut alegorik olabilir | Son zamanların sanat içerikli ve kültürel geleneklerini yansıtır |
| Ortaçağ sanatının mühim bir parçasıdır | Çoğu zaman kendi başlarına birer sanat eseri olarak kabul edilirler | Daha sonraki sanatçılar üstünde müessir olmuştur | Dünya çapındaki müzelerde ve kütüphanelerde bulunabilir | Ortaçağ kültürü ile alakalı kıymetli bir informasyon deposudur |
II. Ortaçağ el yazmaları nedir?
Ortaçağ el yazmaları, Orta Asır’da, 5. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Avrupa’da üretilen el yazısı kitaplar, belgeler ve öteki metinlerdir.
El yazmaları çoğu zaman hayvan derilerinden yapılma parşömen yahut vellum üstüne yazılırdı. Çoğu zaman renkli resimlerle aydınlatılırlardı ve İncil’i yahut öteki dini metinleri kopyalamak şeklinde dini amaçlar için kullanılırlardı.
Ortaçağ el yazmaları, Orta Asır’ın zamanı, kültürü ve sanatı ile alakalı kıymetli bir informasyon deposudur. Ek olarak, bu tarz şeyleri üreten yazıcıların kabiliyet ve sanatının da bir kanıtıdır.
IV. Ortaçağ el yazması esin perileri
İlham perileri, Yunan mitolojisinde sanat ve bilimlerde yaratıcılığa esin verdiği söylenen dokuz tanrıçadan oluşan bir gruptu. Çoğu zaman ortaçağ el yazmalarında, tek başlarına yahut gruplar halinde tasvir edilirlerdi. Her esin perisi muayyen bir sanat yahut bilimle ilişkilendirilirdi ve imgeleri çoğu zaman bu konulardaki el yazmalarını süslemek için kullanılırdı.
Ortaçağ el yazmalarında tasvir edilen en yaygın esin perisi, epik şiirin esin perisi Calliope’dir. Çoğu zaman bir parşömen yahut tablet tutarken ve bir kalemle yazarken gösterilir. Öteki yaygın esin perileri içinde tarih esin perisi Clio; müzik esin perisi Euterpe; güldürü esin perisi Thalia; ve trajedi esin perisi Melpomene bulunur.
İlham perileri ara ara yaratıcılık için lüzumlu nitelikleri temsil eden alegorik figürler olarak da tasvir ediliyordu. Mesela, Calliope çoğunlukla bilge ve parlak zeka bir bayan olarak gösterilirken, Clio meraklı ve sorgulayan bir bayan olarak gösteriliyordu. Bu nitelikler büyük sanat ve edebiyat eserlerinin yaratılması için elzem görülüyordu.
İlham perileri, ortaçağ el yazması aydınlatmasında mühim bir rol oynamıştır. Çoğu zaman bir el yazmasının başlangıcını süslemek yahut muayyen bir pasajı resimlemek için kullanılırlardı. Resimleri, okuyucuya esin vermenin ve onları kendi sanat ve edebiyat eserlerini yaratmaya teşvik etmenin bir yolu olarak görülüyordu.
IV. Ortaçağ el yazması esin perileri
İlham perileri, Yunan mitolojisinde sanat ve bilimlerde yaratıcılığa esin verdiği söylenen bir öbek hanımefendi tanrıydı. Ortaçağ el yazmalarında çoğu zaman kanatlı, muayyen türdeki sanat içerikli yahut entelektüel çabalarla ilişkilendirilen güzel hanımefendiler olarak tasvir edilirlerdi.
Ortaçağ el yazmalarında en oldukca tasvir edilen esin perileri şunlardır: Epik şiirin esin perisi Kalliope, tarihin esin perisi Clio, müzik esin perisi Euterpe, trajedinin esin perisi Melpomene, dansın esin perisi Terpsikhore, aşk şiirinin esin perisi Erato, ilahilerin esin perisi Polyhymnia, astronominin esin perisi Urania ve belagat esin perisi Kalliope.
İlham perileri, ortaçağ el yazmalarında çoğunlukla bir sanat eserinin yahut edebiyat eserinin yaratılışında hazır bulunan kişiler olarak tasvir edilmiştir. Ek olarak ara ara sanatçıya yahut yazara çalışırken esin verirken de gösterilmiştir.
İlham perileri ortaçağ sanatında ve edebiyatında mühim bir rol oynamıştır. İlham ve yaratıcılık deposu olarak görülmüşlerdir ve el yazmalarındaki varlıkları eserin güzelliğini ve anlamını artırmayı amaçlamıştır.
V. Ortaçağ el yazması esin perileri
İlham perileri, Yunan mitolojisinde sanat ve bilimlerde yaratıcılığa esin verdiği söylenen bir öbek hanımefendi tanrıydı. Ortaçağ el yazmalarında çoğu zaman muayyen sanat içerikli anlatım çeşitleriyle ilişkilendirilen güzel hanımefendiler olarak tasvir edilirlerdi. Mesela, Calliope epik şiirin esin perisiydi, Clio tarih esin perisiydi, Euterpe müzik esin perisiydi, Melpomene trajedinin esin perisiydi, Terpsichore dans esin perisiydi, Erato lirik şiirin esin perisiydi, Polyhymnia mukaddes ilahilerin esin perisiydi, Urania astronomi esin perisiydi ve Thalia güldürü esin perisiydi.
İlham perileri, ortaçağ el yazmalarında çoğunlukla bir sanat eserinin yahut edebiyat eserinin yaratılışında hazır bulunan kişiler olarak tasvir edilmiştir. Bazı zamanlar de sanatçı yahut yazar için esin kaynağı olarak tasvir edilmiştir. Mesela, Canterbury Hikâyeleri’nin bir el yazmasında, esin perileri Chaucer’a şiiri yazarken görünürken gösterilmiştir.
İlham perileri ortaçağ kültüründe mühim bir rol oynamıştır. İlham ve yaratıcılık deposu olarak görülmüşlerdir ve sanatçılar ve yazarlar tarafınca sanat eserlerini yaratmalarına destek olmak için çoğunlukla çağrılmışlardır.
VI. Ortaçağ el yazmalarının korunması
Ortaçağ el yazmalarının korunması kompleks ve sıkıntılı bir görevdir. Bu el yazmaları çoğu zaman kırılgandır ve çevresel koşullar, zararlılar ve insan müdahalesi şeklinde muhtelif faktörlerden meydana gelen hasara karşı hassastır. Bu el yazmalarını gelecek nesiller için korumak için, onları bu tehditlerden korumak için adımlar atmak önemlidir.
Ortaçağ el yazmalarının korunmasında en mühim faktörlerden biri etraf koşullarının kontrolüdür. El yazmaları, durağan(durgun) bir ısı ve neme haiz serin, kuru bir ortamda saklanmalıdır. El yazmalarını saklamak için ülkü ısı 15 ila 20 santigrat aşama arasındadır ve bağıl rutubet %50 ile %50 içinde olmalıdır.
Ortaçağ el yazmalarının korunmasında bir öteki mühim etkili de zararlıların kontrolüdür. El yazmaları böcekler, kemirgenler ve mantarlar şeklinde muhtelif zararlılar tarafınca zarar görebilir. Bu zararlıların el yazmalarının saklandığı depolama alanına girmesini önlemek için adımlar atmak önemlidir.
En son, hasarı önlemek için ortaçağ el yazmalarını dikkatli bir halde tutmak önemlidir. El yazmaları çıplak elle tutulmamalı ve eldiven yahut öteki koruyucu bariyerlerle tutulmalıdır. El yazmaları ek olarak asitsiz kutularda yahut klasörlerde saklanmalıdır.
Bu adımları atarak, ortaçağ el yazmalarını gelecek nesiller için korumak mümkündür. Bu el yazmaları geçmiş ile alakalı kıymetli bir informasyon deposudur ve korunmayı hak ederler.
VII. Ortaçağ el yazmaları nerede bulunur?
Ortaçağ el yazmaları dünyanın muhtelif kütüphanelerinde ve arşivlerinde bulunabilir. En dikkat cazibeli koleksiyonlardan bazıları şunlardır:
- Dünyanın en büyük ortaçağ el yazması koleksiyonlarından birine ev sahipliği icra eden Londra’daki British Library.
- Paris’teki Bibliothèque Nationale de France’da da ortaçağa ilişik oldukca sayıda el yazması yapıt bulunmaktadır.
- Dünyanın en mühim ortaçağ el yazmalarından kimilerini barındıran Roma’daki Vatikan Kütüphanesi, aralarında İncil’in günümüze ulaşan en eski tam nüshası olan Codex Vaticanus’un da bulunmuş olduğu bir kütüphanedir.
- New York’taki Morgan Kütüphanesi ve Müzesi, dünyanın en meşhur resimli el yazmalarından kabul edilen Kells Kitabı’nın da aralarında bulunmuş olduğu ortaçağ el yazmaları koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor.
- New York şehrindeki Pierpont Morgan Kütüphanesi de ortaçağa ilişik geniş bir el yazması koleksiyonuna haizdir.
Bu büyük koleksiyonlara ayrıca, ortaçağ el yazmalarını barındıran birçok ufak kütüphane ve arşiv de vardır. Bunlar dünyanın dört bir tarafındaki üniversitelerde, müzelerde ve öteki kültürel kurumlarda bulunabilir.
Ortaçağ el yazmaları iyi mi okunması mümkün
Ortaçağ el yazmalarını okumak sıkıntılı olabilir, sadece bununla beraber ödüllendirici bir deneyimdir. Bu el yazmalarını iyi mi okuyacağınızı öğrenerek geçmiş ile alakalı varlıklı bilgilere erişebilirsiniz.
Ortaçağ el yazmalarını okumak için birkaç ipucu:
- El yazısı bilimi olan paleografinin temellerini öğrenerek başlayın. Bu, ortaçağ el yazmalarında kullanılan değişik makaleleri tanımlamanıza ve bunların iyi mi yazıldığını anlamanıza destek olacaktır.
- El yazmasının düzenine dikkat edin. Metnin düzenlenme biçimi, içinde ne olduğu ve hedef kitlesi ile alakalı ipuçları sağlayabilir.
- Yavaş ve dikkatli okuyunuz. Ortaçağ el yazmaları çoğu zaman yoğun, kompleks bir düzyazıyla yazılır. Metnin anlamını sökmek birazcık süre alabilir.
- Yardım istemekten korkmayın. Muayyen bir pasajı anlamakta zorlanıyorsanız, bir sözlüğe, bir gramer kitabına yahut ortaçağ emekleri uzmanına danışmaktan çekinmeyin.
Birazcık ergonomik yaparak, ortaçağ el yazmalarını rahatça okuyabileceksiniz. Bu, sizin için tamamen yeni bir informasyon ve anlak dünyasının kapılarını açacaktır.
S: İlham perileri nedir?
A: İlham perileri, sanat ve bilimlerde ilhamın Yunan tanrıçalarıdır. Zeus ve bellek tanrıçası Mnemosyne’nin kızları oldukları söylenirdi.
S: Ortaçağ el yazması eserlerinin tezhiplenmesinde esin perilerinin görevi neydi?
A: İlham perileri, ortaçağ el yazması tezhiplerinde çoğunlukla değişik sanat ve bilimleri temsil eden kişiler olarak tasvir edilmiştir. Ek olarak ara ara tezhipleri yaratan sanatçılara esin veren kişiler olarak da tasvir edilmiştir.
S: Ortaçağ el yazması tezhiplerine esin perilerini tasvir eden örnekler nedir?
A: Ortaçağ el yazması tezhiplerinin esin perilerini tasvir eden birtakım örnekleri şunlardır:
- Şiirin esin perisini tasvir eden “Gülün Romantizmi” (13. asır)
- Müzik esin perisini tasvir eden “Jeanne d’Evreux’un Saatler Kitabı” (14. asır)
- Tarihin esin perisini tasvir eden “İncil Ahlakı” (13. asır)
S: Ortaçağ el yazmalarının korunması sanat ve edebiyatın gelişimini iyi mi etkiledi?
A: Ortaçağ el yazmalarının korunması, sanat ve edebiyatın gelişimi üstünde derin bir etkiye haiz olmuştur. Bu sanat eserlerine erişim sağlanarak, akademisyenler ve sanatçılar bu tarz şeyleri inceleyip onlardan öğrenebilmiştir, bu da hem sanatta bununla birlikte edebiyatta yeni gelişmelere yol açmıştır.
S: Ortaçağ el yazmalarını nerede bulabilirim?
A: Ortaçağ el yazmaları kütüphaneler, müzeler ve hususi koleksiyonlar dahil olmak suretiyle muhtelif yerlerde bulunabilir. Ortaçağ el yazmalarının en büyük koleksiyonlarından bazıları aşağıdaki kurumlarda bulunabilir:
- İngiliz Kütüphanesi
- Fransa Milli Kütüphanesi
- Vatikan Kütüphanesi
S: Ortaçağ yazmalarını iyi mi okuyabilirim?
A: Ortaçağ el yazmalarını okumak zor olabilir, bu sebeple bunlar çoğu zaman muhtelif dillerde ve yazılarda yazılmıştır. Sadece, ortaçağ el yazmalarını iyi mi okuyacağınızı öğrenmenize destek olacak aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle bir takım kaynak mevcuttur:
- “Codex Diplomaticus” (Latince ortaçağ belgelerinin bir koleksiyonu)
- “Paleographie Universelle” (ortaçağ makaleleri üstüne bir emek harcama)
- “Orta Asır El Yazmaları Ansiklopedisi” (Orta Asır el yazmalarına dair kapsamlı bir klavuz)
S: Ortaçağ el yazması nelerdir?
A: Ortaçağ el yazması, Orta Asır’dan kalma, çoğu zaman parşömen yahut vellum üstüne yazılmış el yazısı kitap yahut belgedir.
S: Ortaçağ el yazmalarının önemi nelerdir?
A: Ortaçağ el yazmaları muhtelif nedenlerle önemlidir; bunların içinde zamanı değerleri, sanat içerikli değerleri ve yazınsal değerleri de yer alır.
S: Ortaçağ’a ilişik en meşhur el yazmaları hangileridir?
A: Ortaçağa ilişik en meşhur el yazmaları içinde Kells Kitabı, Lindisfarne İncili ve Canterbury Hikâyeleri yer alır.